Vợ nhặt: Truyện ngắn – Kim Lân

Sách được đặt tại: Thư viện trung học

Tác giả: Kim Lân

Nhà XB: Văn học

Năm XB: 2016.

Tác phẩm “Vợ Nhặt” của tác giả Kim Lân (1921-2007). Ông là một trong những cây bút viết truyện ngắn xuất sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Với “Vợ Nhặt”, tác giả viết về cái đói, khi đói người ta thường khổ cực và chỉ muốn chết. Nhưng không, khi đói người ta không nghĩ đến con đường chết mà chỉ nghĩ đến con đường sống. Dù ở trong tình huống bi thảm đến đâu, dù kề cận cái chết vẫn khát khao được sống, được hạnh phúc, vẫn hướng về ánh sáng, vẫn tin vào sự sống và hy vọng ở tương lai, vẫn muốn sống, sống cho ra người… Chúng ta có thể thấy được điều này ở các nhân vật trong tập truyện ngắn này.

Năm 1944 – 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào hồi kết. Ở Việt Nam, phát xít Nhật tìm cách hất cẳng thực dân Pháp, tăng cường kế hoạch xâm chiếm, bóc lột nhân dân ta nhằm phục vụ cho cuộc chiến tranh của chúng.

Ngăn sông cấm chợ, nhổ lúa trồng đay, cưỡng chế thu mua lúa gạo… những chính sách vơ vét, bóc lột vô cùng tàn bạo của phát xít Nhật đã dẫn đến nạn đói trầm trọng, tàn khốc nhất lịch sử Việt Nam, khiến cho hơn 2 triệu đồng bào ta chết đói, và hệ lụy vẫn còn tồn tại cho đến ngày hôm nay.

Trong cái đói khủng khiếp xảy ra tràn lan khắp nơi, người chết như ngả rạ, người sống vật vờ như những bóng ma, trước cửa nhà kho thóc liên đoàn (một tổ chức chuyên thu mua thóc cho Nhật hồi trước Cách mạng Tháng Tám 1945), hắn và thị gặp nhau.

Hắn – anh cu Tràng ế vợ, nghèo khổ, xấu xí, thô kệch lại có chút dở hơi, làm nghề kéo xe bò thuê và sống với mẹ già gọi là bà cụ Tứ.

Thị – cô gái không tên, không tuổi, không gia đình, không quê quán – một trong những người ngồi vêu trước cửa kho thóc, có lẽ là nhặt hạt rơi vãi, có lẽ là trông chờ một cơ hội việc làm mong manh nào đó.

Lần thứ nhất gặp nhau, Tràng hò một câu chơi cho đỡ nhọc, thị lon ton chạy lại đẩy xe cho hắn, với cái điệu bộ cong cớn, liếc mắt, cười tít, thị nom có vẻ vẫn còn sức sống lắm.

Lần thứ hai gặp nhau, thị sầm sập chạy tới, đứng trước mặt hắn mà sưng sỉa bảo hắn điêu. Lần này thị rách quá, áo quần tả tơi như tổ đỉa, gầy sọp hẳn đi. Than ôi! Cái đói, rách, nát hiện hữu trên khuôn mặt lưỡi cày của thị – xám xịt chỉ còn thấy hai con mắt. Tràng mời thị ăn, thị ăn liền một chặp bốn bát bánh đúc, rồi theo hắn về nhà.

Thế là kết duyên kết nợ với nhau.

Vợ nhặt hạt rơi vãi. Tràng nhặt vợ.

Một cuộc hôn nhân kỳ lạ, hiếm có, ngỡ như đùa mà có thể khiến người đọc đau lòng đến rấm rứt.

Đôi nét về tác giả

Nhà văn Kim Lân (1920-2007) tên thật là Nguyễn Văn Tài, quê ở làng Phù Lưu, xã Tân Hồng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông chỉ được học hết tiểu học rồi đi làm. Nhà văn Kim Lân bắt đầu viết truyện ngắn từ năm 1941. Tác phẩm của ông được đăng trên các báo Tiểu thuyết thứ bảy và Trung Bắc chủ nhật. Ông viết nhiều về nông thôn Việt Nam, về cuộc sống lam lũ vất vả của người nông dân thời kỳ đó. Ông được biết đến với các tác phẩm văn học như “Vợ nhặt”, “Làng”…

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nhà văn Kim Lân tiếp tục làm báo, viết văn. Ông vẫn chuyên về truyện ngắn và viết về làng quê Việt Nam – mảng hiện thực mà từ lâu ông đã hiểu biết sâu sắc. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông được nhiều người biết đến như tập truyện ngắn “Nên vợ nên chồng” (1955), tập truyện ngắn “Con chó xấu xí” (1962).

Ngoài sáng tác văn học, nhà văn Kim Lân còn tham gia đóng phim và kịch. Một số vai tiêu biểu ông tham gia diễn xuất có thể kể đến như vai lão Hạc trong phim “Làng Vũ Đại ngày ấy”, Lý Cựu trong phim “Chị Dậu”, cụ lang Tâm trong phim “Hà Nội 12 ngày đêm”…

Nhà văn Nguyên Hồng từng nhận xét về người bạn văn của mình: “Kim Lân là nhà văn một lòng đi về với đất, với người, với thuần hậu nguyên thuỷ của cuộc sống nông thôn.”

Ngòi bút Kim Lân luôn chung thủy với làng quê Việt Nam mảng hiện thực, từ không khí tiêu điều ảm đạm ở nông thôn, đến đời sống lam lũ vất vả của dân nghèo, hay cả những thú vui sinh hoạt văn hóa truyền thống như đánh vật, chọi gà, thả chim…