Vang bóng một thời – Nguyễn Tuân
Sách được đặt tại: Thư viện trung học
Tác giả: Nguyễn Tuân
Nhà XB: Hội nhà văn
Năm XB: 2016.
“Vang bóng một thời” là một tập hợp những bài viết, những hồi ức của tác giả về Hà Nội xưa – một tác phẩm nổi bật, một bức tranh sống động về một thời đã qua tại Hà Nội. Qua ngòi bút của nhà văn Nguyễn Tuân, độc giả như được đưa trở về thời đại trước của Việt Nam, cảm nhận cách “ông bà ta” gìn giữ và trân trọng nhiều giá trị văn hóa, những phong tục tập quán. Tác phẩm “Vang bóng một thời” vừa miêu tả vừa gửi gắm những suy ngẫm sâu sắc về sự biến đổi của thời gian và những giá trị vĩnh cửu của cuộc sống, văn hóa Việt.
“Vang bóng một thời” là một tác phẩm văn học nổi bật, được xem là đã khơi lại đống tro tàn của một quá khứ xưa, với những con người, lối sống, thú chơi một thời từng thịnh hành. Trong bối cảnh xã hội mới, khi Mỹ đặt sách đô hộ, phong trao Cần Vương Thất bại và chế độ phong kiến cũ đã lụi tàn, các nhân vật trong những truyện ngắn của “Vang bóng một thời” thấy mình chỉ là những “kẻ chọn nhầm thế kỷ với hai bàn tay không có lợi khí mới”.
Tuyển tập truyện ngắn chủ yếu tập trung mô tả những sinh hoạt cầu kỳ, những thú chơi tiêu dao, nhàn tản của họ. Qua đó, tác phẩm này tái hiện lên nhiều nét văn hoá của người Việt ở thời kỳ chưa bị cái mới của phương Tây thâm nhập.
Trong truyện “Những chiếc ấm đất”, Nguyễn Tuân miêu tả lại thú uống trà cầu kỳ và thanh đạm của cụ Sáu, người “coi phú quý nhãn tiền không bằng một ấm trà”, hàng chục năm nay vẫn chỉ uống trà bằng nước giếng chùa. Thậm chí, người ăn mày vào nhà cụ Sáu cũng là một khách trà được tiếp đãi với cái lễ tinh tế như bao người khác.
Bên cạnh đó, trong truyện “Chén trà sương”, khung cảnh một buổi sáng mùa Đông ở nhà cụ ấm được tái hiện với cái tiết trời lạnh đặc trưng của Hà Nội và hơi ấm của chén trà thơm. Mỗi động tác của người pha trà đề rất khoan thai, am hiểu và trân trọng.
Trong các các phẩm, Nguyễn Tuân sử dụng ngôn ngữ được ví như một bức tranh thủy mặc, với những nét vẽ tinh tế, những màu sắc hài hòa. Ông sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ, khiến cho những câu văn trở nên sống động và gợi cảm.
Ví dụ như, ông miêu tả ánh nắng chiều tà “như một tấm lụa vàng trải trên phố”, hay những chiếc lá rơi “như những cánh bướm vàng bay lượn”. Ông vay mượn nhiều từ Hán Việt đẹp đẽ như “tửu quán”, “tống cựu”, “nhã nhạc” gợi lên một cuộc sống thanh cao, tao nhã của người Hà Nội xưa.
