Bốn mươi năm “nói láo” – Vũ Bằng

Sách được đặt tại: Thư viện trung học

Tác giả: Vũ Bằng

Minh họa: Tạ Tỵ

Nhà XB: Hội nhà văn

Năm XB: 2022.

Có thể nói rằng chỉ bằng cái tên – Bốn Mươi Năm “Nói Láo” đã đánh vào ấn tượng người đọc, gây hứng thú mạnh và kích thích sự tò mò.

Chẳng rõ tự bao giờ, trong dân gian người ta gọi nghề báo là nghề nói láo ăn tiền, nhưng chắc rằng câu truyền miệng châm chọc ấy có tuổi đời cũng xấp xỉ bằng tuổi nghề báo nước ta. Vậy đây là đúc kết kinh nghiệm của dân gian, hay là lời đơm đặt sai lệch về nghề báo? Vũ Bằng – với vị thế là một bóng râm đại thụ trong làng báo Việt, cùng cuốn hồi ký Bốn Mươi Năm “Nói Láo” sẽ đưa ra câu trả lời thỏa lòng độc giả.

Ngay từ trang viết đầu tiên của cuốn sách, tác giả đã giải thích: “Bấy giờ, người ta gọi nghề làm báo là nghề nói láo ăn tiền. Kẻ viết bài này ngã vào nghề đó đã lâu, hôm nay, ngồi giở lại cuốn sổ ký ức của mình, xin nhận ngay mình làm nghề nói láo. Vì thế tác giả lấy đầu đề tập ký ức là “Bốn mươi năm nói láo” chớ không dám đề là “Bốn mươi năm làm báo.”

Với người trong ngành, Vũ Bằng cho rằng anh em đồng nghiệp khi nghe câu nói châm biếm kia, ngoài mặt thì có vẻ bất cần, nhưng thâm tâm thì hơi giận. Tại sao làm cái nghề cao quý như nghề báo, lãnh một sứ mạng nghiêm trọng là hướng dẫn dư luận, phụng sự một quyền lực lớn mạnh vào bậc thứ tư trên Trái Đất này, mà có người dám bảo là nghề nói láo?

Còn với riêng Vũ Bằng, ông không lấy đó làm tủi hổ, mà lấy đó làm tự hào, bởi nghề nghiệp nào thì cũng có vinh và có nhục. Ông không coi nhẹ nghề, cũng chẳng cho nó cái quyền năng gì quá lớn lao. Nhìn lại ngang dọc bốn mươi năm lăn lộn với nghề báo đã chứng minh ông yêu nghề biết bao. Vũ Bằng viết: “Nói láo là một vinh dự, làm nghề nói láo là làm một nghề đặc biệt ít ai dám đem ra khoe khoang”. Cuộc đời thường thì tốt khoe xấu che, nhưng những ai dám vượt qua cái thường nghiệm dân gian ấy, dùng thực lực để nói chuyện, mới là người có vị thế thực sự.

Không chỉ gây ấn tượng ở tiêu đề, mà cách đặt tên từng đề mục cũng thú vị không kém. Tác phẩm gồm 5 phần theo thứ tự là Báo Tếu, Báo Đấu Tranh, Báo Xây Dựng, Báo Hại, Báo Là Gì. Trong phần thứ 2 có một chương được tác giả đặt tên “Tôi, thằng vô lại” – ngông nghênh và tự trào như vậy.

Bốn Mươi Năm “Nói Láo” là một cuốn hồi ký dài hơi, kết hợp nhuần nhuyễn giữa ký báo chí và ký văn học, tạo nên phong cách và hơi thở riêng. Vũ Bằng sử dụng ngôn ngữ hóm hỉnh, bình dị, dân dã lại mang hiệu quả nghệ thuật cao, văn phong vừa ngông, vừa có chút gì đó chua xót, đầy những trăn trở cùng chiêm nghiệm về sự nghiệp, cuộc đời và đất nước.

Dù đôi lúc có chút suồng sã nhưng Bốn Mươi Năm Nói Láo là một tác phẩm vô cùng sinh động, chân thật, được tác giả gửi gắm trọn vẹn ưu tư của một người làm báo chân chính.