Việc làng – Ngô Tất Tố

Sách được đặt tại: Thư viện trung học

Tác giả: Ngô Tất Tố

Minh họa: Lý Thu Hà

Nhà XB: Hội nhà văn

Năm XB: 2022.

Thiên phóng sự Việc làng được coi là một trong những tác phẩm báo chí toàn diện và chi tiết nhất về bộ mặt nông thôn Việt Nam trước năm 1945.

Việc làng là tập hợp 16 phóng sự riêng lẻ về 1 nhân vật xưng “Tôi”, có một chút chữ nghĩa, quyết tâm đi thực hiện tâm nguyện của cụ Thượng Lão Việt trong truyện ngắn thứ nhất. Một nỗi khao khát viết về “một lớp người bị bỏ sót trong luỹ tre xanh, con mắt của phái trí thức ít khi ngó tới…” là một lớp người bị “một gánh tệ tục đè ép, đến nỗi suốt đời không ngóc đầu được, bây giờ sắp chết, gánh tệ tục ấy vẫn còn đè ép chưa tha… Vậy mà nó vẫn được coi như vị thần thiêng, không ai đả động đến nó…”

Thật vậy, từ truyện ngắn đầu tiên – Lớp người bị bỏ sót, sự việc cụ Thượng Lão Việt mất, gia đình cụ đã phải làm một đám ma linh đình. Chẳng phải là để thết đãi họ hàng, tổ tông mà là để làm cỗ cho cả làng ăn. Như theo lời cụ thì cụ là người chết oan.

Và tiếp theo ở 15 mẩu truyện sau đó, từng tệ tục, lệ làng dần được Ngô Tất Tố bóc tách, phơi bày trần trụi những tác động tiêu cực cho cuộc sống người nông dân chân lấm tay bùn. Ngô Tất Tố đã xoáy sâu và vấn đề ăn uống, tiền bạc của tầng lớp nông dân, kể cả những kẻ có chức dịch ở vùng nông thôn Bắc Bộ để lột tả hết sự tréo ngoe và khổ cực trong cuộc sống của chính họ

Việc Làng chỉ ra những “hủ tục” nơi làng quê, không phải của dân lành mà “danh nghĩa làng” đã bị lợi dụng để bóc lột dân quê từ đời này qua kiếp khác. Vì vậy có thể nói, đến tận hôm nay, đọc lại Việc Làng, chúng ta vẫn thấy ẩn chứa nhiều bài học về quá trình xây dựng đời sống văn hóa nông thôn.

Đôi nét về tác giả

Ngô Tất Tố sinh tại làng Lộc Hà, tổng Hội Phụ, phủ Từ Sơn, nay là thôn Lộc Hà, huyện Đông Anh, Hà Nội. Ngô Tất Tố được coi là nhà văn hàng đầu của trào lưu hiện thực phê phán ở Việt Nam trước 1945 với các tác phẩm tiêu biểu như Tắt đèn, Việc làng, Tập án cái đình.

Ngô Tất Tố đồng thời là nhà báo nổi tiếng với biệt tài viết tản văn và chính luận, là nhà văn hoá thành danh với các pho truyện lịch sử, khảo cứu triết học, dịch thuật, phê bình… Với tổng số hơn 30 bút danh, trên hơn 30 tờ báo, tạp chí, suốt 30 năm cầm bút viết văn làm báo, Ngô Tất Tố đã để lại hơn 1500 tác phẩm các thể loại, trong đó có 1350 di tác. Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật Đợt I (1996).