Miếng ngon Hà Nội – Vũ Bằng

Sách được đặt tại: Thư viện trung học

Tác giả: Vũ Bằng

Nhà XB: Kim Đồng

Năm XB: 2014.

Ẩm thực Việt là nàng thơ của rất nhiều bậc văn nhân nghệ sĩ, mà đặc biệt là ẩm thực Hà Nội, nhiều người đã làm nên tên tuổi qua những trang viết về món ngon và thú ăn chơi. Chúng đọng lại một ký ức sâu đậm về không gian truyền thống và khiến cho món ngon thành một khía cạnh nhận diện văn hóa. Ta đã bắt gặp Thạch Lam, ăn để khám phá cái đẹp, cái tinh vi trong món ăn với Hà Nội băm sáu phố phường, ta nhớ đến Nguyễn Tuân với những trang hoa của tùy bút Phở, ăn uống cũng là nghệ thuật. Thì đây, chúng ta có Vũ Bằng, ăn là nhung nhớ, là hoài niệm, là thấm thía nỗi lòng của người con xa quê. Miếng ngon Hà Nội được viết tại Hà Nội vào mùa thu 1952, sửa chữa và viết thêm tại Sài Gòn năm 1956, 1958, 1959. Cuốn bút ký xoay quanh mười lăm món ăn làm nên tên tuổi của nền ẩm thực xứ Bắc Việt, thể hiện nỗi nhung nhớ sâu sắc, thiết tha của người trai xứ Bắc về quê hương bản quán, về Hà Nội dấu yêu.

Miếng ngon Hà Nội hiện lên qua những hình ảnh thân thuộc, giản đơn, dân dã đến lạ lùng, là từng hàng người sẵn sàng xếp hàng dài chỉ để chờ mua một bát phở nóng hổi vào sáng sớm, những “đệ tử của nàng tiên nâu” chấp nhận chui vào một quán xập xệ, bẩn thỉu, tối tăm để thưởng thức món bánh cuốn, chả cá dậy mùi thơm để xoa dịu cái lòng muốn được tận hưởng mỹ thực.

Mà đâu chỉ có phở, cốm cũng là món ăn mà Vũ Bằng (cũng như nhiều nhà văn khác nặng lòng với xứ kinh kỳ) bỏ tâm bỏ sức ra để viết, sao cho tài văn của mình phải đem trọn vẹn cái đẹp, cái hay của “mùi thơm dịu hiền của lúa non xanh màu lưu ly đặt trong những tàu lá sen tròn cũng xanh muôn muốt màu ngọc thạch” lên trang giấy. Ấy là thức quà của riêng Hà Nội, sinh ra vì Hà Nội, và vì thế nó gói trọn tâm tình xứ sở trong từng hạt cốm.

Thưởng thức những thức quà cũ kỹ, thân thương ấy sao cho trọn vị là quả một nghệ thuật phải bỏ công bỏ sức. Hà Nội trong mắt Vũ Bằng ngon là ngon từ cái dưa, quả cà, từ bát canh hoa lý nấu suông, mấy cái trứng cáy chưng hay đĩa rau muống xào có gia thêm một chút mắm tôm. Rất nhiều, rất nhiều những thứ khác mà nhà văn không thể kể hết.

Mà Vũ Bằng không chỉ sành ăn, không chỉ khó tính. Ông hiểu biết kỹ càng nguồn gốc, cách chế biến của những thức quà đó, và đưa vào cuốn sách giống như một cuốn lịch sử những món quà ngon đất Hà Nội, và cái cách nhà văn miêu tả sao mà ngon, mà thèm đến thế. Từ bánh cuốn Thanh Trì mát rượi ăn kèm đậu rán nóng, bánh đúc thái sợi ăn cùng nộm đến cả những mùa rươi hiếm hoi chỉ có vài ngày ngắn ngủi trong năm, có mấy ai xa xứ nhớ vị ngon, nhớ quán ngon mà lại tận tường cả những điều nhỏ nhặt ngoài lề mà hiếm thực khách nào dày công tìm hiểu bên cạnh món ăn ngon đâu.